شاید شما هم تصاویر و فیلم‌هایی را دیده باشید که ادعا می‌کند آب‌های دو اقیانوس به هم می‌رسند و باهم مخلوط نمی‌شوند. در این تصاویر، آب یکی از اقیانوس‌ها به رنگ آبی تیره و آب دیگری به رنگ آبی روشن است و با مرزی مشخص کنار هم قرار گرفته‌اند.
در شرح این تصاویر و فیلم‌ها، نقاط جغرافیایی مختلفی نام برده می‌شود؛ از خلیج آلاسکا گرفته تا تنگه جبل‌الطارق (مرز دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس) و حتی دریای بالتیک و دریای شمال؛ اما واقعیت ماجرا چیست؟
ماجرای چای دو رنگ شب خواستگاری
بهتر است پیش از توضیح این ماجرا، پدیده‌ای خانگی را که به این موضوع بی‌ارتباط نیست، توضیح دهیم؛ منظورمان چای دورنگی است که بعضاً در مهمانی‌های خواستگاری برای پذیرایی از مهمانان آماده می‌شود. برای این کار، ابتدا نیمی از استکان را با آب جوش پر می‌کنند و آن‌قدر در آن شکر حل می‌کنند که محلول اشباع آب و شکر به وجود بیاید و آب، توان حل کردن چیز دیگری را نداشته باشد. سپس روی آن، چای می‌ریزند. با وجود آن‌که بخش اعظم چای و محلول آب و شکر را «آب» تشکیل می‌دهد؛ اما این دو محلول تا مدتی باهم مخلوط نمی‌شوند و چای تیره‌رنگ با مرزی مشخص بالای آب‌شکر بی‌رنگ باقی می‌ماند. البته فراموش نکنید که در این روش، تفاوت چگالی چای و آب‌شکر هم در مخلوط نشدن این دو مایع نقش دارد؛ اما چون به بحث ما ارتباطی ندارد، به آن نمی‌پردازیم.
تقابل آب شیرین و آبشور
اتفاق مشابهی هم در طبیعت رخ می‌دهد؛ البته نه در آب‌های آزاد و وسط اقیانوس؛ بلکه در جایی که رودخانه‌های بزرگ به آب‌های آزاد می‌ریزند. آب رودخانه‌ها شیرین است و در سفر روی خشکی، کوه‌ها و صخره‌های متنوعی را می‌شوید. آب با ایجاد فرسایش در سنگ‌ها، مواد معدنی آن‌ها را لایه‌لایه جدا کرده و درون خود حل می‌کند. این ریزذرات که پودر سنگ نام دارند، همراه با آبرفت‌ها و دیگر ناخالصی‌ها با جریان آب هم‌سفر می‌شوند تا درنهایت به آب‌های آزاد (خلیج، دریا یا اقیانوس) بریزند.
آب اقیانوس، شور است و ترکیبات معدنی متفاوتی با آب شیرین دارد؛ بنابراین محدوده‌ای در اطراف مصب رودخانه شکل می‌گیرد که آب با دو رنگ متفاوت در آن دیده می‌شود. البته این مرز، ثابت و ایستا نیست و پیوسته تغییر می‌کند. به‌تدریج، آب رودخانه با آب‌های آزاد مخلوط می‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.
وسعت منطقه دو رنگ به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند دبی آب رودخانه (میزان آب خروجی از رود)، میزان مواد معدنی و املاح محلول در آب، تفاوت دمای آب رودخانه و آب آزاد، جریان‌های اقیانوسی محلی و ...؛ به همین دلیل است که این پدیده در نقاط مختلف جهان به شکل‌های متفاوتی دیده می‌شود؛ گاه می‌توان آن را از روی قایقی کوچک هم مشاهده کرد و گاه برای دیدن آن باید از تصاویر هوایی کمک گرفت؛ گاه مرز بین آب‌ها بسیار باریک و واضح است و گاه این مرز به شکل طیفی نسبتاً عریض پدیدار می‌شود.
اقیانوس دو رنگ در خلیج آلاسکا؟
یکی از معروف‌ترین تصاویر این پدیده در خلیج آلاسکا ثبت شده و نسخه‌های مختلف آن از سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) در فضای سایبری دست به دست می‌شود. این تصاویر نزدیک به ساحل خلیج آلاسکا ثبت شده‌اند (به کوه‌های افق دقت کنید)، جایی که آب شیرین حاصل از ذوب شدن یخچال‌های آلاسکا به آب‌های شور اقیانوس آرام می‌رسند. آب شیرین در مسیر حرکت خود، کوه‌ها و سنگ‌ها را می‌شوید و پودر سنگ آن‌ها را با خود می‌برد؛ همین ترکیبات معدنی است که سبب شده‌اند رنگ آن به آبی روشن تغییر پیدا کند و تضاد زیادی را با آب تیره‌تر اقیانوس به نمایش بگذارد.
