موزه سنجش یکی از موزه‌های هشتگانه تبریز است که در آن انواع ابزار سنجش و سیر تاریخی این ابزار در طول زمان به نمایش گذاشته شده است.
موزه سنجش در محل خانه قدیمی سلماسی (تاجر مواد غذایی) از خانه‌های زیبا و قدیمی شهر تبریز با قدمت 160 سال، متعلق به دوره قاجار برپا شده است و با هدف آشنایی مردم با انواع وسایل متنوع و زیبای سنجیدن در ادوار مختلف تجهیز گشته است.
در این موزه که به «خانه سلماسی» مشهور است، نخستین ابزارهای سنجش زمان، وزن، برق، آب و بنزین در ایران نگهداری می‌شود.
نیاز انسان به داشتن مقیاس‌ها و همچنین استفاده از ابزار و ادوات سنجش از بدو تشکیل جوامع انسانی مطرح بوده، چرا که باعث نظم بخشیدن به زندگی اجتماعی می‌شده است.
انسان از روزگاران دور، اگر کشاورزی می‌کرد باید ضمن کسب آگاهی‌هایی از دگرگونی‌های فصلی، به تعیین حدود سطح اراضی نیز می‌پرداخت، به هنگام داد و ستد نیز لاجرم معیارها و مقیاس‌هایی برای کالاهایش منظور می‌كرد و اگر سرپناهی برای خود پدید می‌آورد، لازم بود به رعایت مقیاس‌هایی خویشتن را مقید سازد.
قطعاً گردآوری برخی از ابزار و ادوات قدیمی سنجش در یک مجموعه می‌تواند روشنگر نحوه ایجاد و تکامل چنین فناوری کیفی توسط گذشتگان باشد.
در موزه سنجش، انواع ادوات مقیاس توزین، از ترازوهای ظریف زرگری تا قپان‌های بزرگ میدان‌های بار مربوط به قرن‌های گذشته، سنگ وزنه‌ها و پیمانه‌های نفتی، وسایل مربوط به علم نجوم و اخترشناسی مانند اسطرلاب و کره سماوی، ابزارهای سنجش مربوط به علم هواشناسی و قطب‌نماها و سایر مقیاس‌های دیگر به نمایش گذاشته شده‌اند. بازدیدکنندگان از این موزه، علاوه بر تماشای ابزارآلات موجود در موزه، با نحوه ساختمان‌سازی و زندگی مردم این دیار کهن نیز آشنا می‌شوند.
اولین بخش موزه سنجش به بخش نجوم تعلق دارد که شامل انواع اسطرلاب‌های قدیمی، تقویم نجومی و یک نمونه تلسکوپ است. در بخش دیگر موزه سنجش ساعت‌های متفاوت، ازجمله ساعت‌های رومیزی، ساعت‌های جیبی یا شکاری و ساعت‌های ایستاده که بیشتر کوکی هستند، قرار دارد. قدمت این نوع ساعت‌ها صد تا چهارصد سال اعلام شده است.
بخش ترازو، واقع در زیرزمین موزه، از دیگر بخش‌های این موزه است که درواقع بزرگ‌ترین ترازوهای میوه و تره‌بار و ظریف‌ترین ترازوهای عطاری، طلاسازی و آزمایشگاهی را که در ایام قدیم از آن‌ها استفاده می‌شد به نمایش گذاشته است.
یک نوع ساعت آفتابی تاریخی هم در محوطه حیاط وجود دارد و ساعت شرعی محلی را به مردم نشان می‌دهد.
همچنین در ضلع دیگری از حیاط موزه سنجش بخش دیگری را می‌بینیم که انواع دماسنج‌های عمق خاک، دماسنج کشاورزی، باران‌سنج، انواع قطب‌نماها و پرگار-گونیاهای قدیمی و حتی ابزارآلات مانند خط‌کش‌های تاشو و مترهای قدیمی گردآوری شده‌اند.
در محوطه حیاط موزه سنجش فسیل تنه درختی وجود دارد که به مرور زمان و گذشت سالیان دراز به سنگ سیلیسی تبدیل شده است. این شاخص‌ترین و قدیمی‌ترین شیء این موزه است و به گفته کارشناسان و دانشمندان زمین‌شناسی، قدمت چهار میلیون ساله دارد که بر اثر تحولات زمینی و رادیواکتیوی به این نوع سنگ تبدیل شده است.
ساختمان موزه سنجش در زمینی به مساحت 650 مترمربع و در دو طبقه با زیربنای 875 مترمربع بنا شده است.
طبقه همکف خانه سلماسی دارای «طنبی» های اصلی و جانبی در اضلاع شمالی، شرقی و غربی مزین به پنجره‌های «اروسی» است. این به دلیل اهمیت نور آفتاب و زاویه تابش آن در فصل‌های متفاوت بوده است. دیواره داخلی اتاق‌ها، به خصوص در حاشیه شومینه‌ها، دارای تذهیب و گچ‌بری‌های زیبایی است. در طبقه زیرین خانه نیز حوض‌خانه، مطبخ، انبار ارزاق و آب‌انبار واقع شده‌اند.
مصالح به‌کار رفته در بنا شامل سنگ لاشه با ملات «ساروج» در پی‌هاست و دیواره‌های زیرزمین ترکیبی از سنگ و آجر (تفلیسی) و دیوارهای فوقانی (همکف) خشتی با روکش آجری است.
آدرس: تبریز، خیابان امام خمینی، کوچه مقصودیه، پشت ساختمان شهرداری، بن‌بست سلماسی