محتوا و مطالب کتاب تاریخ 3، اختصاص به دورۀ معاصر تاریخ ایران و جهان دارد. با توجه به تأثیر فزایندۀ حوادث جهانی بر رویدادها و تحولات ایران در دوران معاصر، مطالب تاریخ جهان و ایران به شکل درهم‌تنیده و بدون بخش‌بندی تدوین و ساماندهی شده است. این درهم تنیدگی به دانش آموزان کمک می‌کند که تأثیر متقابل رویدادهای خارجی و اتفاقات داخلی را راحت‌تر و بهتر درک کنند.
دوره تحصیلی:
دوره دوم آموزش متوسطه› متوسطه نظری› علوم انسانی› پایه دوازدهم
نام کتاب: تاریخ (3) ایران و جهانِ معاصر پایۀ دوازدهم دورۀ دوم متوسطه
پدیدآورنده: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی
مدیریت برنامه‌ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب‌های درسی عمومی و متوسطه نظری
مدیریت آماده‌سازی هنری: اداره‌ی کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی
در این کتاب نیز همچون کتاب‌های تاریخ 1 و تاریخ 2، تجزیه‌وتحلیل و فهم زمینه‌ها، علل، آثار و پیامدهای رویدادها و تحولات تاریخی موردتوجه و تأکید است و به‌هیچ‌وجه انباشت ذهنی و به خاطر سپردن جزئیات توصیه نمی‌شود. هدف درس و کتاب تاریخ، محدود و منحصر به انتقال و به خاطر سپردن برخی اطلاعات مربوط به گذشته نیست، بلکه هدف تقویت علاقه به علم تاریخ، ارتقای مهارت‌های کاوشگری علمی، فراهم آوردن فرصت‌هایی برای مطالعه، بررسی علل، آثار و نتایج برخی رویدادها و ارزیابی نقش و تأثیر شخصیت‌های بزرگ تاریخی است.
درس‌های مطرح‌شده در این کتاب به شرح زیر می‌باشد:
- درس اول: تاریخ‌نگاری و گونه‌های منابع دوره معاصر
- درس دوم: ایران و جهان در آستانه دوره معاصر
- درس سوم: سیاست و حکومت در عصر قاجار (از آغاز تا پایان سلطنت ناصرالدین‌شاه)
- درس چهارم: اوضاع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی عصر قاجار
- درس پنجم: انقلاب مشروطه ایران
- درس ششم: جنگ جهانی اول و ایران
- درس هفتم: ایران در دوره حکومت رضاشاه
- درس هشتم: جنگ جهانی دوم و جهانِ پس از آن
- درس نهم: نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران
- درس دهم: انقلاب اسلامی
- درس یازدهم: استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی
- درس دوازدهم: جنگ تحمیلی و دفاع مقدس