گاهی مجتهد به اصل تکلیف شک دارد؛ بدین معنا که هنگام برخورد به مسئلهای شک میکند که مثلا حکم این مسئله حرمت است یا نه، ولی در ادله اجتهادی هیچ دلیلی بر حرمت آن نمییابد. در اینجاست که براساس ادله فقاهتی حکم به برائت میکند. یعنی میگوید وقتی در وجود تکلیف شرعی شک باشد و دلیل اجتهادی نیز بر آن یافت نشود، حکم به عدم تکلیف و مباح بودن آن عمل میکنیم.